1. المپيادها و مسابقات رياضي در جهان
از دهها سال پيش مسابقاتي تحت عنوان رياضي در كشورهاي مختلف جهان انجام شده است و شايد قديميترين آنها مسابقه رياضي آموزش است كه در سال 1894 در مجارستان انجام شده است. اما واژه المپياد براي نخستين بار در سال 1934 در لنينگراد به كار رفت.
واژه "المپياد جهاني رياضيات" براي اولين بار در سال 1959 به كار رفت، كه در آن انجمن رياضي فيزيك روماني از كشورهاي بلوك شرق (مجارستان، بلغارستان و ...) براي شركت در مسابقه دعوت كرد، كه با حضور 52 دانشآموز در مجارستان برگزار شد.
كشور ايران براي اولين بار در بيست و هشتمين المپياد جهاني كه در كوبا برگزار ميشد، شركت كرد كه در بين 42 كشور شركتكننده، رتبهاي بهتر از 26 را بدست نياورد. اما روند ايران رو به رشد بود تا اينكه در سال 1998 مقام اول را كسب كرد و در آخرين مسابقه (سال 2005) رتبه چهارم را كسب كرد.
2. المپيادها و مسابقات رياضي در ايران
مسابقات رياضي در ايران از سال 1363 آغاز شد.
دورههاي اوليه اين مسابقات با تغييرات زيادي در نحوه اجرا همراه بود، ولي با جديتر شدن و فراگير شدن اين رابت بين دانشاموزان،تعداد شركتكنندگان افزايش يافت كه از سال 1375 به بعد آزمونهاي المپياد به روش جديدي برگزار شد كه به تشريح مراحل آن ميپردازيم.
مرحله اول المپياد رياضي هر ساله در بهمن ماه بين دانشآموزان سال دوم و سوم دبيرستان رياضي – فيزيك واجد شرايط برگزار ميشود. البته جند سالي است كه براي دانشآموزان سال اول دبيرستان هم المپياد آزمايشي برگزار ميشود) براي آزمون اين مرحله 30 پرسش تنشي 5 گزينهاي و 3 ساعت زمان در نظر گرفته ميشود كه در اين مرحله حدود 500 نفر از سطح كشور برگزيده ميشوند.
مرحله دوم المپياد رياضي كشوري چند ماه بعد در ارديبهشت ماه بين نفرات برگزيدهي مرحله اول برگزار مي شود، كه سوالات آن بصورت 6 پرسش تشريحي است كه در دو روز متوالي انجام ميشود و مجموعاً براي پاسخ دادن به اين پرسشها 8 ساعت زمان در نظر گرفته شده است.
كه در پايان اين مرحله حدود 40 نفر از دانشپژوهان انتخاب ميشوند. دانشپژوهان برگزيده مرحلهي دوم المپياد رياضي، طي تابستان همان سال در يك دورهي آموزشي دو ماهه كه زير نظر باشگاه دانشپژوهان جوان برگزار ميشود شركت ميكنند كه طي آزمونهاي اين دوره 12 نفر موفق به اخذ مدال طلاي المپياد كشوري رياضي ميشوند.
طلايه داران كشوري در يك دورهي 9 ماهه به پيگري كلاسهاي آموزشي ميپردازند، تا در انتهاي دوره براساس آزمونهاي متعدد در طي دوره، 6 نفر برتر انتخاب شده و به مسابقات جهاني المپياد رياضي اعزام گردند.
دارندگان مدال طلاي المپياد كشوري از شركت در آزمون سراسري دانشگاهها معافاند و در هر رشته و دانشگاهي كه مايل باشند ميتوانند ادامه تحصيل بدهند. هم چنين از امكاناتي از قبيل امكان ادامه تحصيل در دو رشته به صورت همزمان و معافيت خدمت سربازي نيز بهرهمند ميشوند.
3. نحوهي آمادگي براي شركت در المپياد رياضي:
المپياد رياضي داراي چهار بخش اصلي است: هندسه، تركيبيات، نظريهاعداد و جبر و آناليز.
هر دانشآموزي كه بخواهد به مطالعهي المپياد رياضي بپردازد، بايد ابتدا مباحث فوق را مطالعه كند و قضايا و نكاتي كه در حل مساله بايد از آنها استفاده كند را فراگيرد. سپس با حل پرسشهاي فراوان بتواند از آموختههاي خود در حل پرسشها بهره گيرد.
نكتهاي كه در المپياد رياضي مهم است توانايي حل مسئله و دانستن روشها و ايدههاي مختلف است كه اين خود در گرو تمرين زياد و صرف ساعتها وقت روي مسايل مختلف المپيادي است.
نكتهي مهم ديگر كه بايد به ان توجه كرد توجه به هر چهار شاخه اصلي و مهارت در آنهاست. همچنين استفاده از منابع و كتب جديد منتشر شده ميتواند براي آشنايي با ايدههاي جديد و مسالههاي مطرح شده در المپيادههاي داخلي و خارجي مناسب باشد.